استاد دانشگاه علامه طباطبایی مطرح كرد
لزوم تعریف مشخص از پیشرفت اجتماعی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
لیمو بلاگ: استاد دانشگاه علامه طباطبایی در مقاله ای عنوان نمود كه با عنایت به این كه رویكردهای مختلفی درباره توسعه اجتماعی وجود دارد، لازم است با در نظر گرفتن رویكرد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و سوژه محوری اندیشكده امور اجتماعی تعریف مشخص و قابل قبولی از پیشرفت اجتماعی در این رویكرد ارائه شود، تا هم مبنای مباحث و مقالات همایش و هم مبنای مباحث اندیشكده در موضوعات مربوط به توسعه و پیشرفت اجتماعی باشد.
به گزارش لیمو بلاگ به نقل از ایسنا، «محمدحسین پناهی»، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پانل اجتماع الزامات و چالش های تحقق الگو در مقاله خود با عنوان «تعریف پیشرفت اجتماعی و ابعاد و مؤلفه های آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» اظهار داشت: آنگاه، بر طبق تعریف فوق، ابعاد و مؤلفه های پیشرفت اجتماعی مورد بحث قرار خواهد گرفت، به نحوی كه منجر به یك چارچوب مفهومی برای پیشرفت اجتماعی گردد. چنین چارچوبی می تواند مبنایی برای مطالعات و مباحث مربوط به پیشرفت اجتماعی در ابعاد مختلف باشد.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی اضافه كرد: در این راستا، شاید بتوان مفهوم «پیشرفت اجتماعی» را نوعی نگاه بازاندیشانه به مفهوم جدید توسعه اجتماعی، به معنای خاص آن، و آثار آن بر جامعه دانست، به شكلی كه توسعه اجتماعی را فراتر از قاعده های از پیش تعیین شده و خطی غالب در غرب دانست، بلكه آنرا با عنایت به شرایط اجتماعی و فرهنگی و تاریخی بومی ایران تعریف كرد. در واقع، پیشرفت اجتماعیِ اسلامی ایرانی باید به شكلی تعریف شود كه برای اهداف، ارزش ها و هنجارهای دینی و نیز ظرفیت و موقعیت سرزمینی كشور و مردم آن قابلیت انطباق داشته باشد.
همین طور دكتر «خدیجه سفیری»، استاد دانشگاه الزهرا (س) در این پانل در مقاله خود با عنوان «آموزش عالی و توسعه پایدار» اظهار داشت: این مقاله برمبنای تعریف توسعه پایدار به سه ركن اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، سوژه آموزش عالی را مطرح می نماید. سوال این است كه آیا آموزش عالی و بالتبع آن دانشگاه ها بر طبق اركان توسعه پایدار عمل می كنند؟ دانشگاه پایدار و آموزش پایدار چه مشخصه ای دارند.
وی افزود: این مقاله بعد از بررسی منابع نظری، از سه تحقیقی كه تا حدی از بحث های نظری فاصله گرفته و به روش های كیفی و كمی، سنجه های دانشگاه پایدار را بررسی نموده اند، بهره برده است.
این استاد دانشگاه الزهرا (س) اضافه كرد: سپس به این امر پرداخته شده كه آیا دانشگاه های برتر خارجی و داخلی در اهداف و ماموریت هایشان به اصول توسعه پایدار پرداخته اند؟ نتیجه تحقیق نشان داد كه اكثراً این امر در دانشگاه های داخل تحقق نیافته اما در دانشگاه های برتر خارجی، ماموریت جهت رسیدن به توسعه پایدار و تحقق آن وجود دارد.
دكتر سفیری اشاره كرد:. این مقاله در نهایت الگویی را از دانشگاه پایدار مطرح ساخته كه دانشگاه ها می توانند با استفاده از این الگو برای اهداف و ماموریت ها و همین طور اهداف راهبردی شان در جهت توسعه پایدار گام بردارند.
دكتر «سیدمحمد میرسندسی»، استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه امام حسین (ع)، هم در پانل اجتماع الزامات و چالشهای تحقق الگو در مقاله خود با سوژه «ویژگی دوگانگی های ساختاری جامعه ایران و نقش آن در كند یا خنثی سازی پیشرفت جامعه» اظهار داشت: جامعه ایرانی به لحاظ تاریخی از دوگانگی های قابل توجهی رنج می برد. دوگانگی هایی كه به لحاظ شرایط تاریخی و جبرِ تغییرات اجتماعی پدید آمده اند اما، بعد از آن كمتر میل به یكپارچگی باردیگر در آنها دیده می شود، به شكلی كه با نگاهی به جامعه می توان مصادیق مختلفی از این دوگانگی – چندگانگی ها را در عرصه های مختلف مشاهده كرد.
وی افزود: برای نمونه در اقتصاد می توان به ساختار تولید سنتی (صنایع دستی) - ساختار تولید صنعتی، كشاورزی سنتی - كشاورزی مكانیزه، بازار سنتی (تیمچه و…) بازار مدرن (پاساژ و مال و…) اشاره نمود.
این استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه امام حسین (ع) اضافه كرد: در فرهنگ این دوگانگی ها را در كنش، هنجار و ارزش های متفاوت و گوناگون می توان همچون ساختار متفاوت حوزه و دانشگاه، نگاه متفاوت به دنیا و جهان پیرامونی و … سراغ گرفت. در سیاست به شكلی دیگر این دو-چندگانگی ها خودنمایی می كند: تمركزگرایی-مشاركت جویی، یكه سالاری – مردم سالاری، انتصاب- انتخاب نمو نه هایی از این دوگانگی ها هستند.
دكتر میرسندسی اشاره كرد: بدین سبب ضمن آن كه باید پذیرفت كه تعارض و اختلاف یكی از محرك های اصلی توسعه و پیشرفت در جامعه به شمار می آید، اما دامنه اختلاف و تشدید تعارض ها، یا به عبارتی «حجم بالای تعارضات و همستیزی های ناشی از آن» در بزنگاه های مهم نقش اصطكاك بین نیروهای پیش برنده جامعه و خنثی سازی نیروهای اجتماعی را ایفا می كند.
بر طبق این گزارش، دكتر «شهلا كاظمی پور»، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه، در این پانل با مقاله ای با عنوان «جایگاه برنامه ریزی در پیشرفت اجتماعی ایران» اظهار داشت: توسعه عبارت است از «افزایش توانایی جوامع بشری برای مواجهه با پیچیدگی های لایتناهی محیطی»، استیگلیتز [۱] در بحث پارادایم توسعه، توسعه را معطوف به تحول و توسعه اجتماعی می داند كه ضمن گسترش افق های انتخاب و آزادی افراد، كاهش فقر و تخریب محیط زیست، افزایش بهداشت و طول عمر و بطور كلی ارتقا كیفیت زندگی را به همراه دارد.
وی افزود: توسعه اجتماعی، نتیجه مداخلة آگاهانه و تعمدی و با استفاده از ابزارهای «سیاستگذاری» و «برنامه ریزی»، به منظور به وجود آوردن تغییرات غیر تصادفی به سمت اهداف مطلوب است.
این جامعه شناس اضافه كرد: برنامه ریزی به مثابه طراحی برای ایجاد یك جامعة فعال است كه بستر دخالت آگاهانة مردم را در توسعه فراهم می آورد.
دكتر كاظمی پور اشاره كرد: مطالعات انجام شده در مورد برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران، نشان داده است بیشتر این برنامه ها با موفقیت همراه نبوده و بین سیاستگذاری اجتماعی برنامه ها با مقتضیات و تغییرات اجتماعی حاصله در جامعه ایران، تناسبی وجود ندارد. آنچه صاحب نظران مطرح می كنند، ضرورت برنامه ریزی برای تحقق توسعه اجتماعی است.
وی اشاره كرد: البته نه هر نوع برنامه ریزی، بلكه برنامه هایی كه با مشاركت ذینفعان تدوین شده باشند. اهداف را با تاكید بر منابع و امكانات و آمارهای دقیق، تعیین كرده و به طور مرتب مراحل اجرای برنامه ها، مورد ارزیابی قرار گیرند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار داشت: توسعه اجتماعی كه برمبنای برنامه ریزی هدایت گر، نظارت محور و مشاركتی محقق شود، به بهگشت ظرفیت های اجتماعی و بوسیله آن به بهگشت ظرفیت های انسانی و نهایتاً بهبود كیفیت زندگی منجر خواهد شد.
«رسول عباسی تقی دیزج»، استادیار گروه تاریخ و جامعه شناسی هم در پانل اجتماع الزامات و چالش های تحقق الگو در مقاله خود با عنوان «چالش ها و موانع نهادی و ساختاری توسعه در ایران از منظر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» اظهار داشت: نظریه های توسعه غربی به خاطر مبانی فكری و گزاره های اخلاقی و اعتقادی كه در طراحی آنها به كار رفته؛ به جز بعضی از فاكتورهای كلی، همخوانی با اندیشه اسلامی و فرهنگ بومی ما نداشته و نمی تواند نیازهای جامعه مسلمان ایران را برآورده كند.
وی افزود: گواه این ادعا غلبه دید فنی و سخت افزاری به توسعه و تب فراگیر آن در میان تصمیم گیران و سیاست گذاران كلان است كه متأسفانه با ناكامی مواجه بوده و چندان كه باید جامعه را به سمت توسعه رهنمون نساخته است.
این استادیار گروه تاریخ و جامعه شناسی اضافه كرد: این مسئله از آنجا نشأت می گیرد كه فهم توسعه به سبب فقدان یك نظریه منسجم بومی- اسلامی (احصاء ملزومات توسعه) و عدم وفاق معنایی بر سر آن، مبتلا به اختلال نظری است.
عباسی اشاره كرد: هدف پژوهش؛ تبیین عوامل مخل توسعه به لحاظ جامعه شناختی در چارچوب یك دستگاه نظری بومی است. در این چارچوب نظر بر این است كه برای تحقق توسعه، جامعه باید حائز مجموعه شرایط نظام قواعد در حوزه های كنشی، تفاهم و وفاق معنایی در گنجینه های معنوی و فرهنگی، ادخال در حوزه های چهارگانه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع و علم پذیری و محاسبه نگری باشد، شروطی كه در جامعه ما حضور كمرنگی دارد.
منبع: لیمو بلاگ
این مطلب لیمو بلاگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در لیموبلاگ
نظرات بینندگان لیموبلاگ در مورد این مطلب